Sprzęgło to mechanizm, który odpowiada za przekazywanie momentu obrotowego pomiędzy dwoma niezależnie obracanymi wałami. W przypadku sprzęgieł stosowanych w naszych samochodach, jednym z tych wałów jest skrzynia biegów, a drugim – silnik. Skrzynia biegów przekazuje moment obrotowy do sprzęgła za pomocą wałka sprzęgłowego, zaś silnik – za pomocą wału korbowego poprzez koło zamachowe.
Eksperci wyróżniają wiele rodzajów sprzęgieł i kryteriów ich podziału. Jednym z kryteriów jest podział na sprzęgła przymusowe i poślizgowe – głównie ze względu na różnice prędkości współpracujących ze sobą wałów. W przypadku sprzęgieł poślizgowych mamy do czynienia z kilkoma rodzajami sprzęgieł, a wśród nich znajduje się to, które dla większości jest najbardziej istotne, czyli sprzęgło cierne, znajdujące zastosowanie w samochodach.
Działanie sprzęgła ciernego
Przeniesienie momentu obrotowego w sprzęgle ciernym odbywa się za pomocą połączenia ciernego. Połączenie cierne powstaje dzięki pracy odpowiedniej konstrukcji części pomocniczych dociskających do siebie zazwyczaj dwa elementy cierne. W przypadku sprzęgieł samochodowych mamy najczęściej do czynienia ze sprzęgłem ciernym jednotarczowym. Tarcza sprzęgła współpracuje bezpośrednio z dociskiem sprzęgła oraz z łożyskiem wyciskowym na łapie sprzęgła lub w formie wysprzęglika centralnego. Te trzy ściśle współpracujące ze sobą elementy najczęściej tworzą konstrukcję sprzęgła ciernego w samochodzie – podpowiadają specjaliści z centrumsprzegla.com.
Okładziny cierne
Miejscem, gdzie przylega tarcza sprzęgła, jako główny element układu ciernego współpracującego bezpośrednio z kołem zamachowym silnika jest okładzina cierna. Okładziny cierne producenci wykonują ze specjalnych materiałów, które charakteryzują się bardzo wysokim współczynnikiem tarcia. Materiał taki musi być odporny na ścieranie, wysoką temperaturę i siłę nacisku.
Funkcjonalność sprzęgła ciernego
Sprzęgło cierne jednotarczowe w samochodzie wykonuje dwa podstawowe tryby pracy. Pierwszym z nich jest załączenie napędu. Tarcza cierna przylega wówczas ściśle do koła zamachowego jednostki napędowej, a cały moment obrotowy przekazywany jest na skrzynię biegów poprzez wałek sprzęgłowy. Podczas trwania tego procesu pedał sprzęgła jest wolny.
W trakcie wciskania pedału sprzęgła następuje rozłączenie napędu. Tarcza sprzęgła nie przylega wtedy do koła zamachowego, a obydwie strony połączenia ciernego pracują niezależnie – zarówno silnik jak i skrzynia biegów.